.................แนะนำแต่งกาพย์ยานี 11....................................
------------------------------
..............หาบทเขียนแนะนำแต่งกาพย์ยานีไม่เห็น ทั้งที่เขียนก่อนกาพย์ฉบัง เลยต้องมานั้งเขียนใหม่ หลักการเดิมนั่นแหละคือ คนจะแต่งกาพย์ก็เหมือนคนจะสร้างบ้าน ต้องมีวัสดุก่อสร้าง มีเครื่องมือ มี
ความรู้ความชำนาญ แต่งกาพย์วัสดุที่ใช้คือ ถ้อยคำภาษา ใครรู้คำมากก็สบาย ใครไม่ค่อยรู้คำก็ลำบาก เครื่องมือก็หลักเกณฑ์การแต่งกาพย์ แต่งบ่อยก็ชำนาญ เท่านี้เอง
..........สอนนักเรียนแต่งร้อยกรองผมมักเลือกกาพย์ยานี 11 ให้ฝึกเพราะใช้คำบทละ 22 คำ เอง หาคำมาเรียบเรียนตามหลักเกณฑ์ที่กำหนดให้ ก็แต่งได้ มาดูหลักเกณฑ์ที่กำหนด1. หาข้อความยาว 5 คำ อ่านสองจังหวะ แบบ OO/OOOโดยการต่อคำเล่นเอง รักเอย/รักของฉัน เหมือนฝัน/ที่ได้เจอ เธอจ๋า/รักฉันไหม ใจเธอ/ของใครหนอ .....เข้าใจแล้วลองว่าปากเปล่าเล่น ๆ ทำได้แล้ว ค่อยจดลงสมุดแบบฝึกหัด ขอซัก 20 ข้อความ ..........แล้วปล่อยให้ฝึกกันไป
2. หาข้อความยาว 6 คำ อ่านสองจังหวะเหมือนกันแต่เป็นแบบ OOO/OOOเช่น สาลิกา/บินไปไหน หมากลำใย/ดกดีจัง นั่งดื่มชา/กันไหมหนู ................เข้าใจเกณฑ์ที่กำหนดก็ปล่อยให้ลองปากเปล่า และจดบันทึก ให้ได้ 20 ข้อความ
3. เล่นต่อคำปากเปล่า สลับกันระหว่าง แบบที่ 1 ที่มี 5 คำ สลับกับแบบที่ 2 ซึงมี 6 คำ คำที่นำมาต่อ รับสัมผัสด้วยคำที่ 1 / 2 / 3 ต่อด้วยปากเปล่าก่อน ค่อยจดลงสมุดบันทึกดอกเอ๋ย/ดอกกุหลาบ......หอมซานซ่าน/เหลือยิ่งหนองามอ้อ/มันลู่ลม ดอกชวนชม/ยามเบ่งบาน............ดอกจาน/เรียกทองกวาว.............ขาวดอกพุด/พิสุทธิ์ใส เช่นเคยเมื่อเข้าใจเกณฑ์ที่กำหนดให้ก็ปล่อยให้ลองว่าปากเปล่าดู ทำได้ก็จดบันทึก สะสมให้ได้ 20 ข้อความ
4. เล่นต่อคำ 5 คำ แบบกลอนหัวเดียว เช่น หาคำแบบข้อที่ 1 คือ OO/OOO โดยคำที่ 5 ต้องใช้คำประสมเสียง ไอ โอ . อู . อัน ตัวอย่าง นางฟ้า/งามวิไล ฉันรัก/เธอด้วยใจบ้านฉัน/อยู่ตั้งไกล.......................หลายเดือน/กล้าเติบโต แต่ก่อน/เรายังโง่.........เมื่อเข้าใจ เกณฑ์แล้วปล่อยให้เล่นเองแล้วจดบันทึกส่ง 20 คำ
เล่นต่อคำแบบข้อ 2 OOO/OOO บังคับคำท้ายต้องประสมเสียง อา. อี . อน อ๋อง ตัวอย่าง โรงเรียนรัก/จักศึกษา จักขยัน/อ่านตำรา........ช่วยเหลือกัน/คือทำดี ราชวงศ์/นามจักรี...........รักใดเล่า/เท่ารักตน อ่านเข้าใจ/ไม่สับสน เช่นเคยเข้าใจเกณฑ์กำหนดให้แล้วก็ปล่อยให้เล่นกันเองและบันทึกลงสมุดส่ง 20 ข้อความ
สรุป กิจกรรมฝึก ง่ายมากจนนักเรียนมักจะว่าปากเปล่าก่อนจะจดบันทึกใส่สมุดแบบฝึกหัด จะมีบางคนชอบแอบไปบอกเพื่อน ห้ามช่วย เพราะจะทำให้เพื่อนคิดเองช้า คนไหนคิดได้ไว เขียนส่งมาก ๆ แทน วิธีการเป็นการฝึกหาคำมาใช้แต่งกาพย์ ฝึกการใช้คำแบบกำหนด จังหวะการอ่าน ฝึกการรับสัมผัสต่อเนื่อง
เหมือนกาพย์ วรรคที่ 1 กับ วรรคที่ 2 ฝึกต่อคำแบบหัวเดียว ก็คือ กาพย์วรรคที่ 3 (5คำ) 6 คำ แบบหัวเดียวก็คือ กาพย์ วรรคที่ 2 รับสัมผัสข้ามบทฝึกผ่านถึงขั้นนี้ หลายคนว่ากาพย์ยานีปากเปล่าได้สบาย ๆ ลองดูก็ได้ แบ่งนักเรียนออกเป็น 2 กลุ่ม กลุ่มละ 2 คน จัดโต๊ะ เก้าอี้ นั่งหันหน้าหากัน ติดเบอร์ 1 2 3 และ 4 เบอร์คี่อยู่ฝั่งซ้าย เบอร์คู่อยู่ฝั่งขวา
เบอร์ 1 ให้เอยคำ 5 คำจังหวะ 2- 3 ลงท้ายตามสบาย
เบอร์ 2 รับต่อคำของเบอร์ 1 รับสัมผัสด้วยคำที่ 1/2/3 ใช้คำ 6 คำ จังหวะ 3-3
เบอร์ 3 รับต่อคำจากเบอร์ 2 จำนวน 5 คำแบบ 2-3 ด้วยใช้กลอนหัวเดียวกับของเบอร์ 2 และ
เบอร์ 4 ต่อคำแบบไม่ต้องรับสัมผัส ต้องการ 6 คำ แบบ 3-3
บนโต๊ะเบอร์ 1 เขียนบอกไว้ว่า ให้กล่าวคำ 5 คำ จังหวะ 2 - 3 ลงท้ายอะไรก็ได้
บนโต๊ะเบอร์ 2 ฟังคำลงท้ายเบอร์ 1 ให้ดี เราต้องรับสัมผัสเขาด้วยคำที่ 1/2/3 เขาต้อง เอ่ยคำ6 คำ จังหวะ 3-3 ด้วย
บนโต๊ะเบอร์ 3 เธอฟังคำลงท้ายเบอร์ 2 ให้ดี เพราะเธอต้องใช้กลอนหัวเดียวกับคำลงท้ายของเบอร์ 2 แต่เธอเอย 5 คำ แบบ 2-3
บนโต๊ะเยอร์ 4 เธอไม่ต้องรับสัมผัสใคร แต่ต้องฟังทุกคนที่เขาว่ามา คำที่เธอเอ่ยปาก 6 คำ แบบ 3-3 ตามสบาย แต่ให้เป็นเรื่องเดียวกันกับคนอื่น ๆ
ให้เบอร์ 1 จดบันทึก และตรวจสอบว่าเป็นกาพย์ยานีใช่หรือไม่ ถ้าใช่ก็อ่านให้เพื่อน ๆ ฟัง
กลุ่มแรกน่าจะให้เล่นซัก 2 รอบ จะทำให้เพื่อน ๆ อยากลองและออกมาเล่นกันบ้าง
ตัวอย่าง กาพย์ ยานี 11
ยานีแต่งสิบเอ็ด.......................ร้อยคำเสร็จเสนาะหู
เพราะมากอยากจักรู้.....................เร่งฝึกเข้ามิยากเย็น
วรรคหน้าห้าคำครบ..................จังหวะพบสองสามเห็น
แถวหลังหกคำเล่น.......................แบบสามสามอ่านง่ายดี
คำห้าของวรรคหนึ่ง......................สัมผัสถึงคำสามถี
วรรคสองนั่นแหละมี.....................บังคับไว้แต่งเติมตาม
วรรคสี่งดรับส่ง............................แบบนี้คงมิต้องถาม
คำท้ายบทส่งข้าม........................คำที่ห้าวรรคสองแล
บทสองรับเรียบร้อย......................งดงามถ้อยตามกระแส
กาพย์งามทุกยามแท้....................ลองแต่งเล่นสบายสบาย ฯ
ปล. ผมใช้เวลาฝึก 1 เดือน สัปดาห์ละ 1 ชั่วโมงกิจกรรมนั่นแหละ ด้ผลครับ แต่งกาพย์ยานีเก่งทั้งกลุ่ม 15 คน มีคุณครูแอบเอาไปสอนในชั้นเรียน มาคุยว่าเขาใช้ 2 ชั่วโมงพอ เด็กทำได้ก็เลยด่าเอา
ว่า ทำไปได้ สอนเด็กม. 2 เองนะ ไปเร่งทำไม เดี๋ยวเด็กบางคนไปไม่ทันเพื่อนก็เครียดหรอก ที่ผมใช้เวลา 4 ชั่วโมง ใน 1 เดือน เพราะผมรู้ว่าเด็กก็เหมือนครูนั่นแหละใจร้อนได้หลักเกณฑ์ไปก็เอาไปเล่นกัน แถมเตรียมบทเรียนมาก่อนล่วงหน้า นึกขำจะตายเวลาเด็กตอบ โต้กันด้วยปากเปล่า จนต้องเบรกว่า ต้องเขียนส่งครูด้วย ชั่วโมงสุดท้าย ต้องปรับกิจกรรมจับแต่งกาพย์แข่งกัน มี 3 ทีม ทีมละ 4 คน เหลือ 3 คนนั่งเป็นกรรมการ ดอกไม้ 3 ชนิด กุหลาบ ดาวเรือง ซ่อนกลิ่น กระดังงา มี 4 ชื่อ ให้เลือกชนิดใดชนิดหนึ่ง แต่งเป็นกาพย์ยานี 11 อวดว่าดอกไม้ที่เลือกเป็นดอกไม้ที่มีค่ามาก ความยาว 10 บท ให้เล่า 30 นาที กรรมการ จัดสลากให้จับ ได้ กุหลาบ ดาวเรือง ซ่อนกลิ่น ไม่มีกลุ่มใดของเปลี่ยน ประกาศเริ่มจับเวลา
ผ่านไปแค่ 20 นาที จะส่งงานแล้ว เลยต้องเตือนว่า กาพย์ที่ดีต้องแต่งได้ถูกต้องตามฉันทลักษณ์จังหวะก็สละสลวยไม่ติดคัด ถ้อยคำก็งามเนื้อหาก็ดี มีเวลาตรวจทานก่อนก็ได้ผลงานแต่งได้ดีทุกกลุ่ม แต่คะแนนไม่เท่ากัน เพราะมีข้อบกพร่องคนละเล็กละน้อยแต่ได้ขนมเป็นลูกอม 4 ถุง แจกกลุ่มละ ถุง กรรมการก็ให้ด้วย สนุกดี
.............................
ไม่มีความคิดเห็น:
แสดงความคิดเห็น