---------------
.................เขาเชิญไปแนะนำเด็กนักเรียนแต่งกาพย์ฉบัง ปรากฏว่านักเรียนมี 15 กว่าคน อีก 10 คน เป็นคุณครู ผู้เชิญเราคือหัวหน้าหมวดวิชาภาษาไทย ได้พบผู้อำนวยการโรงเรียน ทานข้าวเที่ยงแล้วก็ได้พบคณะที่ให้มาบรรยาย ก่อนนี้เราเป็นหัวหน้าฝ่ายวิชาการที่โรงเรียนนี้ ครูเขารู็จักว่าเราจบวิชาเอกภาษาไทยแล้วเขียนร้อยกรองแบบไม่เลือกเวลาหรือสถานที่ นั่งรถบัสก็เขียนได้ สอนนักเรียนไม่ต้องท่องตัวอย่างไปอ้าง เขียนมันสด ๆ หน้าห้องนั่นแหละ คงอยากฟังด้วย อยากให้คนเห็นตัวจริงด้วย ตอนแนะนำวิทยากร ฟังแล้วแทบตัวลอย เว่อร์ไม่มี
................ท่านรอง เป็นครูของดิฉันเอง เอกวิชาภาษาไทย แต่สอนวิชาศีลธรรมเพราะท่านเป็นมหา ทั้งโรงเรียนมีคนเดียว ท่านแต่งกาพย์กลอน โคลง ไวกว่าพวกเราแต่งเรียงความ .ฯลฯ.ก่อนอื่นขอความกรุณาท่านรอง แนะนำตัวสั้น ๆ ด้วยการเขียนเป็นร้อยกรอง ฉายออกมอนิเตอร์เลยนะคะ อันนี้ไม่ได้บอกอาจารย์ล่วงหน้าตั้งใจจะเผาเลยแหละค่ะ.....เงียบกริบกันทั้งห้อง เพราะไม่ค่อยจะได้เห็นการเล่นแกล้ง วิทยากรแบบนี้.....เรายังยิ้มเฉยอยู่ไม่ได้เครียด เพราะไม่มีปัญหาอะไร
...............สวัสดีคุณครูนักเรียน คนชอบขีดเขียน วันนี้อยากฟังท่านรอง
ร่ายยาวการแต่งคำกรอง ฉบังทำนอง แต่เริ่มฝัดหัดลองดู
ผมชื่อขุนทองหนูหนู ก่อนเป็นคุณครู โรงเรียนแห่งนี้เช่นกัน
เรียนจบเอกไทยพร้อมสรรพ์ แต่เรื่องสำคัญ มิค่อยได้สอนจริงจริง
เคยสอนนักเรียนชายหญิง ศีลธรรมเขาติง ครูเทศน์เหมือนท่านหลวงตา
วันนี้จักสอนภาษา แต่งกาพย์นำพา ฉบังสิบหกตกลง
ตั้งใจติดตามอย่าหลง นั่งให้ตัวตรง อย่ามัวนั่งหลับยามฟัง
ฯลฯ
.................ครับแนะนำปากเปล่าเพื่อขู่คนฟัง ให้รู้ว่าเราไม่ใช่ขี้หมูขี้หมานะ อยากได้ความรู้ให้ตั้งใจฟัง ก็ได้ผลนะ เงียบทั้งห้องแม้ส่วนมากเพราะหลับ
..............กาพย์ฉบังตามหัวข้อสำหรับผู้ฝึกแต่ง ไม่ต่างจากร้อยกรองอื่น ๆ คือมีความรู้เรื่องร้อยกรอง รู้จักแผนผังบังคับกาพย์ฉบัง และมีวัตถุดิบคือรู้จักคำมากพอ ร้อยกรอง หมายถึงร้อยคำที่คัดกรองมาแล้วให้เป็นเรื่องราวที่งดงามเหมือนเขาร้อยมาลัย แต่เราร้อยถ้อยคำ คำก็ต้องคัดกรองมาอย่างดี คำสุภาพ คำเอก คำโท คำเป็น คำตาย จะหวะบทร้อยกรองชนิดต่าง ๆ ค่านิยมคำลงท้ายบทร้อยกรอง ต้องรู็จักมาแล้ว ถ้ายังไม่รู้จัก ก็ไปหาศึกษาเพิ่มเติมเอาเองวันนี้ไม่มีเวลาทบทวนให้แล้ว จากนั้นก็มาศึกษาแผนผังบังคับเพื่อทดลองฝึกแต่งตามแบบ แต่งได้แล้วค่อยพัฒนาให้ดูดียิ่งขึ้น
.............แผนผังกาพย์ฉบัง ท่องตัวอย่างกาพย์ฉบับ มา 2 บท แล้วค่อยมาวิเคราะห์คือจำแนกแยกแยะดูว่า องค์ประกอปที่เป็นกาพย์ ฉบัง 16 ทำไมไม่เป็น 11 เหมือนกาพย์ยานี 11 บทหนึ่งเขาแต่งยาวแค่ไหน มีการใช้คำใส่ลงไปในแต่ละวรรคอย่างไร มีจังหวะคำไหม บังคับสัมผัสอย่างไรทำอย่างไรกาพย์ถึงจะอ่านไพเราะ ต้องมีคำถามในใจไว้ก่อน แล้วค่อยไขข้อข้องใจจากข้อแนะนำที่วิทยากรแนะนำ
............ตัวอย่างการพย์ฉบัง 16 ถ้าเคยบทสวดมนต์ไหว้พระสุดสัปดาห์ได้
แสดงว่าท่องกาพย์ฉบับ 16 ได้ เช่น
บท ธรรมะคือคุณากร ส่วนชอบสาทร
ดุจดวงประทีปชัชวาลย์
หรือ บท สงฆ์ใดสาวกศาสดา รับปฏิบัติมา
แต่องค์สมเด็จภควันต์
.........จังหวะการอ่านกาพย์ฉบังนิยมอ่านเป็นคู่ ๆ จึงเขียนแผนผังง่าย
วรรคแรก 3 คู่ วรรคที่ 2 มี 2 คู่ วรรคที่ 3 มี 3 คู่ บทหนึ่งมี 3 วรรคเท่านั้นเอง
จำนวนคำที่ ใช้ 8 คู่ ก็ 16 คำพอดี ตรงตามชื่อ กาพย์ฉบัง 16
บทที่ 1 OO OO OO OO OO
OO OO OO
บทที่ 2 OO OO OO OO OO
OO OO OO
..........สัมผัสนอกอันเป็นสัมผัสบังคับ บทหนึ่งมี คู่เดียวคือ คำที่ 6 วรรค ที่ 1กับคำที่ 4 วรรคที่ 2 ส่วนคำท้ายบท เอาไว้ส่งสัมผัสให้บทต่อไป คือส่งให้คำที่ 6 วรรคที่ 1 ของบทต่อไป
........ผลจากการวิเคราะห์ดูจะช่วยให้เขียนแผนผังกาพย์ฉบับ 16 ได้โดยไม่ยากเย็นอะไร ก็ลองดูได้เลย
.........เทคนิคการแต่งกาพย์ฉบังให้อ่านไพเราะ
.........1. จำจังหวะเป็นคู่ ๆ ให้ดี อย่าให้มีการใช้คำคร่อมจังหวะ คำหลายพยางค์เลียงคำพยางค์คี่ เช่น 3 พยางค์ 5 พยางค์ เพราะต้องอ่านคร่อมจังหวะกาพย์ คำหลายพยางค์ที่เป็นพยางค์คู่ ยังใช้ได้ดี เช่น 2 พยางค์ 4 พยางค์ หรือ 6 พยางค์
ตัวอย่างคำหลายพยางค์
นักเรียน ปัญญา นารี สีกา บทเรียน คำ 2 พยางค์
กิริยา มารยาท ประชาชน สุริยา ศศิธร คำ 3 พยางค์
จตุรพร ฉันทานุมัติ ประชามติ อริยสัจ คำ 4 พยางค์
.........2. สัมผัสในช่วยให้กาพย์ไพเราะ ใช้ได้ทั้งสัมผัสสระ สัมผัสพยัญชนะ
ฉันทะจะชอบตอบสนอง พากเพียรครรลอง
จิตตะติดตามตรองดู
.........3. การแต่งแบบเล่นคำ ใช้คำบางคำซ้ำกันในความหมายที่แตกต่างกัน
รักพ่อรักแม่รักน้อง รักพวกรักพ้อง
ฤๅเท่ารักเทียบรักตน
.........4. เนื้อหาสาระ การแต่งร้อยกรองสอดแทรกเนื้อหาสาระ บางทีก็ช่วยให้อยาก
รู้อยากอ่านได้เช่นกัน
คาถาฉลาดปราชญ์เปรื่อง............ร่ำเรียนฟูเฟื่อง
สอบได้ยอดเยี่ยมประจำ
ตัวอย่างการแต่งกาพย์ฉบับ
มาฝึกเขียนกาพย์ ฉบัง แต่งได้แบบขลัง
เปิดหมองเรียกมาอิคคิว
ตั้งใจฟังครูช่วยติว ยากหน่อยอย่าฉิว
พากเพียรฝึกฝนพร้อมกัน
สองบท่องมาพร้อมสรรพ์ บทสวดสำคัญ
วันศุกร์เคยสวดประจำ
สวดบทบูชาพระธรรม......พระสงฆ์ชี้นำ
ท่านแต่งด้วยกาพย์ฉบัง
บทหนึ่งอ่านดูระวัง............เป็นคู่เพราะฟัง
ง่ายดีจำได้ต่อไป
วรรคแรกหกคำจำไข.........วรรคสองตามไป
สี่คำนิดเดียวดีจริง
วรรสามหกคำชายหญิง อย่ามัวนั่งนิ่ง
เดี๋ยวหลับกันเพลินนะเธอ
ฯลฯ
..........คงแนะนำแค่นี้นะครับ เพราะไม่มีอะไรยุ่งยาก ถ้าต้องการแค่แต่งได้ก็ศึกษาจนรู้จักคำชนิดต่าง ๆ รู้จักคณะแผนผังบังคับ แล้วทดลองฝึกเขียนส่วนจะเขียนได้เพราะต้องใช้ความชำนาญครับ
ไม่มีความคิดเห็น:
แสดงความคิดเห็น